Mściszewice (kaszb. Mcëszéwice) – duża wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Sulęczyno na Pojezierzu Kaszubskim nad jeziorem Mściszewickie przy drodze wojewódzkiej nr 214 Łeba-Lębork-Sierakowice-Kościerzyna-Zblewo-Skórcz-Warlubie). Wieś jest siedzibą sołectwa Mściszewice w którego skład wchodzi również osada Opoka. Miejscowość znajduje się na turystycznym Szlaku Kamiennych Kręgów – w okolicach wsi znajduje się cmentarzysko kurhanowe.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Od końca I wojny światowej wieś znajdowała się ponownie w granicach Polski (powiat kartuski). Do 1918 roku obowiązującą nazwą niemieckiej administracji dla Mściszewic była Mischischewitz. Podczas okupacji niemieckiej w 1942 r. nazwa Mischischewitz została przez nazistowskich propagandystów niemieckich (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowana jako zbyt kaszubska i przemianowana na nowo wymyśloną i bardziej niemiecką – Mischütz.
Mściszewice i Mściszewscy
GK 1991,nr 35,s.9
Malowniczo położona nad jeziorem wieś parafialna Mściszewice weszła do źródeł pisanych w pierwszej połowie XIV w. Nazwa jej nie uległa zmianie, choć ze względu na trudne dla Niemców spółgłoski różnie była zapisywana , Niemcy też podali ją w formie Mischischewitz, hitlerowcy skrócili do postaci MischÜtz. Jest to dość rzadki na Pomorzu typ tzw. nazw patronimicznych, a więc takich, które niegdyś oznaczały potomków właściciela wsi, a potem przeniesione zostały na nazwę miejscowości. Forma patronimiczna bowiem to (ostatecznie z łacińskiego pater’ ojciec’) forma odojcowska, jak np. polskie wojewodzic to’ syn wojewody’ , kasztelaniec to’ syn kasztelana’ , a kaszubskie panic to’ syn pana’. Tak też synowie Mścisza to Mściszewice ( początkowo określenie ludzi, a potem miejscowości zamieszkiwanej przez tych ludzi). Podobnymi nazwami są Sierakowice czyli potomkowie Sieraka, Łapalice, czyli potomkowie Łapały, Pałubice, czyli potomkowie Pałuby, Zdunowice, dawniej Zdanowice czyli potomkowie Zdana i inne.
Skąd się wzięło imię Mścisz, które dało początek nazwie wsi ( jest tzw. eponimem nazwy)?- Jest to skrót jednego z staropolskich imion dwuczłonowych z I członem mści -, pochodzącym od rdzenia Mścić się zemsta. Źródła przekazały nam 6 takich imion, mianowicie: Mścibor, Mścigniew, Mścisław, Mściwoj i Mściwuj. Spieszczenie tego imienia dokonało się w ten sposób, jaki obserwujemy w imionach Bronisz od Bronisław, Budzisz od Budzisław, Gościsz od Gościsław, Modlisz od Modlisław itd.
Mściszewice były wsią drobnoszlachecką. Wywodzili się z tej wsi Mściszewscy, wyróżniający się w różnych liniach przydomkami: Bronk, Grabla, Kostka, Kudbrzyn, Mach, Walcerz, i Wolf. Przydomek Bronk, będący skróconym imieniem od Bronisław, notowany był w Mściszewicach od r. 1682, Grabla, pochodzący od wyrazu grabie po kaszubsku grable od r.1570, Kostka biorący początek albo od rzeczownika kostka, albo będący skrótem imienia Konstanty, od tegoż r. 1570, Mach jako skrót imienia Maciej od drugiej połowy XVII w. , Walcerz jako pierwotne imię germańskie Walter od drugiej połowy XVI w., Wolf, a częściej w formie dolnoniemieckiej Wulf od takiegoż niemieckiego rzeczownika o znaczeniu ‘ wilk ‘ od r. 1570. Jedynie przydomek Kudbrzyn, wywodzący się od staropolskiego rzeczownika kudbrzyn o znaczeniu’ jastrząb’ nie został odnotowany w Mściszewicach. Przypisują go jednak heraldycy właśnie tylko Mściszewskim.
Widzimy więc, że większość tych przydomków u Mściszewskich to formy pochodne od imion: Bronk, Mach, Walcerz, od wyrazów pospolitych jako przezwiska pochodzą Grabla i Kudbrzyn, nazwą obcą jest Wolf bądź Wulf; Kostka dopuszcza podwójną interpretacje: albo od wyrazu pospolitego, albo od imienia. Wynika z tego przeglądu, że przydomki kaszubskich rodzin drobnoszlacheckich to takie same struktury, jak nazwiska pomorskie. Poszły one oczywiście w większości wypadków w niepamięć, ujawniają je jednak źródła historyczne. Dużo wiadomości o Mściszewicach podaje ks. mgr Władysław Szulist ( Z przeszłości Mściszewic, Lublin 1994), długoletni proboszcz parafii i budowniczy tamtejszej plebanii.